แนวทางการจัดการความรู้ เรื่อง การดูแลเปลือกตา

Lid hygiene คือ การดูแลสุขอนามัยของเปลือกตาด้วยการประคบอุ่น กดรีดนวดไขมันที่อุดตัน ร่วมกับการทำความสะอาดเปลือกตา เหมาะสำหรับบุคคลทั่วไปและผู้ป่วยโรคตาแห้งที่มีภาวะต่อมน้ำตาไมโบเมียนทำงานผิดปกติ (Meibomian gland dysfunction)

สาเหตุ ของภาวะต่อมน้ำตาไมโบเมียนทำงานผิดปกติ เกิดจากการอุดตันของรูเปิดต่อมไขมันที่ขอบเปลือกตาและการสร้างไขมันขุ่นข้น ส่งผลให้คุณภาพของน้ำตาเลวลง ผู้ป่วยจะมีอาการตาแห้ง ตาแดง คัน เคืองบริเวณขอบตา และตาสู้แสงไม่ได้

ปัจจัยเสี่ยง ที่มักจะพบร่วมกับภาวะนี้คือ เชื้อชาติเอเชีย อายุที่มากขึ้น การใช้เครื่องสำอาง การใส่คอนแทคเลนส์ และฝุ่นผงมลพิษ

การป้องกัน ดูแลสุขอนามัยของเปลือกตาด้วยการประคบอุ่นด้วย อุปกรณ์ให้ความร้อนชนิดต่าง ๆ เป็น เวลา 5-10 นาที กดรีดนวดต่อมไขมันตามแนวการเรียงตัว โดยรีดจากปลายต่อมไปด้านรูเปิดหรือด้านขอบเปลือกตา ร่วมกับการทำความสะอาดเปลือกตาแนะนำให้ทำวันละครั้ง หรือตามแพทย์แนะนำ

ใครที่ต้องทำ Lid Hygiene

- ผู้ป่วยโรคตาแห้ง

- ผู้ป่วยเปลือกตาอักเสบ

- ผู้ที่มีต่อมไขมันที่เปลือกตาอุดตัน

- ผู้ที่ใช้เครื่องสำอางเป็นประจำ

- ผู้ที่เป็นภูมิแพ้ที่ตา

- ประชาชนทั่วไป

แนวทางการจัดการความรู้

1. การอบรม

สำหรับแพทย์/บุคลากรทางการแพทย์

- เน้นให้เห็นความสำคัญของปัญหา

- จัดอบรมเชิงปฏิบัติการการดูแลโรคเปลือกตา

- การให้การรักษาโรคเปลือกตาด้วย วิธีการต่าง ๆ รวมทั้งการทำความสะอาดเปลือกตา (Lid Hygiene)

สำหรับประชาชน

- จัดทำสื่อการเรียนการรู้ วีดีทัศน์

- ฝึกให้ผู้ป่วยได้ปฏิบัติจริง สามารถทำความสะอาดเปลือกตาด้วยตนเอง

2. การพัฒนาศักยภาพบุคลากร เป็นวิทยากร / ผู้เชี่ยวชาญ

เพื่อถ่ายทอดประสบการณ์ในการดูแลผู้ป่วยโรคเปลือกตา

การทำความสะอาดเปลือกตา

โดยบุคลากรทางการแพทย์

เจ้าหน้าที่หยอดยาชาก่อนประคบอุ่นด้วยเครื่อง และนวดกดรีดไขมันออกจากต่อมไขมันบริเวณเปลือกตา เช็ดทำความสะอาดและหยดยาฆ่าเชื้อ

* ในบางกรณี แพทย์อาจให้การรักษาอย่างอื่นเพิ่มเติมร่วมกับการทำความสะอาดเปลือกตา

ด้วยตนเอง

แนะนำให้ผู้ป่วยหรือประชาชนทั่วไปดูแลสุขอนามัยของเปลือกตาด้วยตนเองที่บ้าน โดยให้ปฏิบัติตามขั้นตอนในวีดีโอ (QR Code)

วิทยากร ศ. พญ.งามจิตต์ เกษตรสุวรรณ ศูนย์เลเซอร์สายตา จุฬาฯ ภาควิชาจักษุวิทยา