มะเร็งปอด เป็นหนึ่งในโรคมะเร็งที่คร่าชีวิตผู้คนมากที่สุดทั่วโลก และยังคงเป็นภัยคุกคามที่สำคัญต่อสุขภาพของประชากร การสูบบุหรี่ ยังเป็นปัจจัยเสี่ยงหลักที่ก่อให้เกิดโรคมะเร็งปอด แต่ปัจจุบันมีปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ เพิ่มมากขึ้น ทำให้ผู้ที่ไม่สูบบุหรี่ก็มีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคนี้ได้เช่นกัน ดังนั้น ทุกคนควรศึกษาเกี่ยวกับโรคนี้ให้เข้าใจ ถึงสาเหตุ และการรักษา ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งปอดได้

มะเร็งปอด คืออะไร

มะเร็งปอด เป็นโรคที่เซลล์ในปอดมีการเจริญเติบโตผิดปกติและแบ่งตัวอย่างควบคุมไม่ได้ ทำให้เกิดก้อนเนื้อหรือเนื้องอกที่สามารถแพร่กระจายไปยังส่วนอื่นๆ ของร่างกายได้ หากไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้องและทันท่วงที โรคมะเร็งปอดสามารถเป็นอันตรายถึงชีวิตได้

สาเหตุที่ทำให้เกิด มะเร็งปอด

1. การสูบบุหรี่ เป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญที่สุด โดยสารเคมีในบุหรี่จะไปทำลายเซลล์ปอดและทำให้เกิดการกลายพันธุ์ของเซลล์
2. มลพิษทางอากาศ สารก่อมะเร็งในอากาศ เช่น แร่ใยหิน ควันรถยนต์ และควันจากโรงงานอุตสาหกรรม สามารถเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งปอดได้
3. สารก่อมะเร็งอื่น ๆ เช่น แรดอนก๊าซ อาสเบสตอส และสารเคมีบางชนิดที่ใช้ในอุตสาหกรรม
4. พันธุกรรม บางคนอาจมีพันธุกรรมที่ทำให้มีความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งปอดสูงขึ้น
5. โรคปอดเรื้อรัง เช่น โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) โรคหอบหืด และโรคปอด fibrosis

ชนิดของมะเร็งปอด

มะเร็งปอดแบ่งออกเป็น 2 ชนิดหลัก คือ

1. มะเร็งปอดชนิดเซลล์ไม่เล็ก เป็นชนิดที่พบได้บ่อยที่สุด มีหลายชนิดย่อย เช่น Adenocarcinoma, Squamous cell carcinoma, Large cell carcinoma
2. มะเร็งปอดชนิดเซลล์เล็ก เป็นชนิดที่เติบโตเร็วและแพร่กระจายได้รวดเร็ว

อาการของมะเร็งปอด

ในระยะเริ่มต้นมะเร็งปอด มักจะไม่มีอาการ แต่เมื่อโรคดำเนินไป อาจพบอาการดังต่อไปนี้

• ระบบทางเดินหายใจ ไอเรื้อรัง ไอมีเลือดปน เจ็บหน้าอก หายใจลำบาก หายใจเสียงดัง
• ระบบอื่นๆ น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร ไข้ต่ำๆ
• อาการอื่นๆ เสียงแหบแห้ง บวมที่ใบหน้าและคอ

การวินิจฉัย ตรวจหาโรคมะเร็งปอด

• การตรวจร่างกาย แพทย์จะทำการตรวจร่างกายและซักประวัติอย่างละเอียด
• การเอ็กซเรย์ปอด เป็นการตรวจเบื้องต้นเพื่อดูความผิดปกติของปอด
• การตรวจ CT สแกน ให้ภาพที่ละเอียดของปอด ช่วยในการประเมินขนาดและตำแหน่งของก้อนเนื้อ
• การตรวจ PET-CT ใช้ในการประเมินการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็ง
• การตรวจชิ้นเนื้อ เป็นการยืนยันการวินิจฉัยที่แน่นอน โดยการนำเนื้อเยื่อส่วนที่สงสัยไปตรวจทางพยาธิวิทยา

ระยะของโรคมะเร็งปอด

การแบ่งระยะของมะเร็งปอดมีความสำคัญในการวางแผนการรักษา โดยทั่วไปจะแบ่งตามขนาดของก้อนเนื้อ การแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งไปยังต่อมน้ำเหลือง และอวัยวะอื่น ๆ

การรักษาโรคมะเร็งปอด

วิธีการรักษาจะขึ้นอยู่กับชนิดของ มะเร็งปอด ระยะของโรค และสุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย วิธีการรักษาที่พบบ่อย ได้แก่ การรักษาโรคมะเร็งปอดด้วยยา ซึ่งในปัจจุบัน ยาที่ใช้สำหรับรักษามะเร็งปอดสามารถแบ่งออกเป็นกลุ่มใหญ่ ๆ ได้ดังนี้

1. ยาเคมีบำบัด (Chemotherapy) ยาชนิดนี้จะออกฤทธิ์เพื่อยับยั้งและทำลายเซลล์ที่มีการแบ่งตัว ซึ่งปกติเซลล์มะเร็งจะแบ่งตัวรวดเร็วมาก ยาเคมีบำบัดจึงช่วยในการทำลายเซลล์มะเร็งได้ แต่เนื่องจากเซลล์ปกติของร่างกายบางชนิดมีการแบ่งตัวเร็ว ยาเคมีบำบัดจึงส่งผลต่อเซลล์ปกติของร่างกาย เช่น เซลล์เม็ดเลือด เซลล์ผิวหนัง เซลล์ เยื่อบุช่องปาก ทำให้เกิดผลข้างเคียงได้เช่นกัน
2. ยามุ่งเป้า (Targeted therapy) ยาชนิดนี้ เป็นยาที่มีความเฉพาะเจาะจงกับความผิดปกติของยีน ที่เกิดขึ้นในเซลล์มะเร็ง มีประสิทธิภาพในการรักษาดี และมีโอกาสเกิดผลข้างเคียงน้อย แต่สิ่งหนึ่งที่ทำให้ยามุ่งเป้ามีข้อจำกัด คือ มะเร็งจะต้องมีตัวบ่งชี้ทางชีวภาพ (biomarker) ที่จำเพาะต่อกัน ยาจึงจะสามารถออกฤทธิ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
3. ยาภูมิคุ้มกันบำบัด (Immunotherapy) ยาชนิดนี้จะออกฤทธิ์โดยกระตุ้นการทำงานของเซลล์ภูมิคุ้มกันเพื่อกำจัดเซลล์มะเร็ง ซึ่งมะเร็งบางชนิดอาจมีสัญญาณในการยับยั้งภูมิคุ้มกันและหลบเลี่ยงการถูกทำลายได้ ยานี้จึงสามารถยับยั้งสัญญาณ เพื่อให้เซลล์ภูมิคุ้มกันทำงาน และค้นพบเซลล์มะเร็ง เพื่อกำจัดได้

ในการเลือกใช้ยารักษามะเร็งปอด แพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะพิจารณาชนิดและระยะของมะเร็งปอด ตัวบ่งชี้ทางชีวภาพ และสภาพร่างกายของผู้ป่วยก่อน ว่าควรใช้ยาเดี่ยว ยาหลายชนิดแบบผสมผสาน สำหรับผู้ป่วยในระยะเริ่มต้น อาจมีการรักษาด้วยการผ่าตัดเพื่อเอาเนื้องอกออกหรือการฉายรังสีร่วมด้วย

การดูแลผู้ป่วยมะเร็งปอด

1. การดูแลทางการแพทย์ผู้ป่วยควรเข้ารับการรักษาตามแผนที่แพทย์วางไว้ และควรรักษาอย่างต่อเนื่องเพื่อให้การรักษามีประสิทธิภาพ
2. การดูแลตนเอง เมื่อเกิดมะเร็งปอด ให้เลือกกินอาหารที่มีประโยชน์ รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ ออกกำลังกายเบาๆ อย่างสม่ำเสมอ พักผ่อนให้เพียงพอ ปรึกษาจิตแพทย์หรือนักจิตวิทยาเพื่อรับการดูแลด้านอารมณ์และการให้กำลังใจและความช่วยเหลือจากคนรอบข้างมีความสำคัญอย่างยิ่ง?

การป้องกันมะเร็งปอด

• เลิกบุหรี่ เป็นวิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันมะเร็งปอด
• หลีกเลี่ยงมลพิษ สวมหน้ากากอนามัยเมื่อต้องอยู่ในพื้นที่ที่มีมลพิษสูง
• ตรวจสุขภาพ ตรวจสุขภาพปอดเป็นประจำ

มะเร็งปอด เป็นโรคที่ร้ายแรงและเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้นๆ ทั่วโลก การสูบบุหรี่เป็นปัจจัยเสี่ยงหลัก แต่ปัจจัยอื่นๆ เช่น มลพิษทางอากาศ สารก่อมะเร็งบางชนิด และพันธุกรรม ก็มีส่วนทำให้เกิดโรคได้ เช่นกัน แต่ทั้งนี้ การหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงต่างๆ จะสามารถช่วยลดโอกาสการเกิดโรค รวมถึงการตรวจคัดกรองในผู้ที่มีความเสี่ยงสูงจะสามารถช่วยให้ตรวจพบโรคได้เร็วขึ้นและรับการรักษาที่ถูกต้องทันเวลาและเพิ่มโอกาสหายขาดจากโรค

by อ. พญ.ณิชา ซึงสนธิพร(Author)

อ่านบทความเพิ่มเติมได้ที่นี่

- เช็กให้ชัวร์ ! อาการใจสั่น สัญญาณเตือนโรค หรือแค่ความเครียด

- รู้จัก วัณโรค โรคติดต่อที่รักษาได้ เผยวิธีการดูแลอย่างถูกต้อง

- โรคสมองเสื่อม ภัยเงียบของผู้สูงอายุ กับวิธีวินิจฉัยเบื้องต้นที่คุณควรรู้!

- ออฟฟิศซินโดรม โรคที่รบกวนการใช้ชีวิตของคนทำงาน

ติดตามข้อมูลข่าวสาร และการอัปเดตข้อมูลใหม่ ๆ เกี่ยวกับ คอร์สเรียนแพทย์ ความรู้ทางการแพทย์ ได้ที่ Facebook: MDCU MedUMORE